SARATANI YA KINYWA

Saratani ya kinywa ni aina ya saratani inayojitokeza kwenye tishu za mdomo, ikiwemo midomo, fizi, ulimi, paa la kinywa, mashavu ya ndani, na sehemu ya nyuma ya koo. Saratani ya kinywa inaweza kuanza kama kidonda au ukuaji wa seli usio wa kawaida kwenye maeneo haya.

Sababu/vichochezi vya Saratani ya Kinywa:

• Uvutaji sigara na tumbaku: Wavutaji wa sigara au tumbaku kwa njia yoyote (kama vile kutafuna tumbaku) wapo kwenye hatari kubwa zaidi ya kupata saratani ya kinywa.
• Unywaji pombe kupita kiasi: Unywaji wa pombe kupita kiasi, hasa ukiambatana na uvutaji wa sigara, huongeza hatari ya kupata saratani ya kinywa.
• Maambukizi ya virusi vya papilloma HPV (Human Papillomavirus): Maambukizi ya virusi vya papilloma binadamu (HPV), hasa aina ya HPV-16, yamehusishwa na saratani ya nyuma ya koo na maeneo mengine ya kinywa.
• Miale ya jua: Watu wanaokaa muda mrefu juani bila kinga ya mdomo wako kwenye hatari kubwa ya kupata saratani ya midomo.
• Umri na jinsia: Saratani ya kinywa huwapata zaidi watu wazima, haswa wanaume, wenye umri wa miaka 50 au zaidi.
• Historia ya familia: Saratani ya kinywa inaweza kuwa na mwelekeo wa kurithiwa kwenye familia, ingawa si kwa kiwango kikubwa sana.

Dalili za Saratani ya Kinywa:

• Kidonda kwenye mdomo kisichopona:Kidonda au donge la ndani ya kinywa au midomo ambalo haliponi ndani ya        wiki 2-3.
• Uvujaji damu kwenye fizi, midomo, au ulimi: Hii inaweza kuwa dalili ya ukuaji wa seli zisizo za kawaida.
• Uvutaji wa ganzi au maumivu yasiyo ya kawaida: Uvimbe, ganzi, au hisia ya kuchomeka kwenye mdomo, mashavu, au ulimi.
• Maumivu ya kumeza: Maumivu au ugumu wa kumeza chakula au kinywaji, ambayo yanaweza kuashiria tatizo kwenye koo au ulimi.
• Kuvimba kwa taya au midomo: Uvimbe ambao unaweza kuingilia meno bandia au kusababisha meno kuhama kutoka sehemu zao za kawaida.

-KUMBUKA DALILI HIZI SIO UTHIBITISHO KUA  UNA SARATANI YA KINYWA.

-Uthibitisho hupatikana baada ya vipimo husika

Matibabu ya Saratani ya Kinywa:

• Upasuaji: Kuondoa uvimbe au seli zenye saratani kinywani ni matibabu ya kawaida. Wakati mwingine, sehemu ya tishu za kinywa, koo, au taya zinaweza kuondolewa ili kuondoa saratani.
• Mionzi (Radiotherapy): Matibabu ya mionzi yanaweza kutumiwa baada ya upasuaji ili kuua seli za saratani zilizobaki, au yanaweza kutumika kama matibabu ya msingi ikiwa upasuaji hauwezi kufanywa.
• Kemoterapia: Dawa za kemikali hutumiwa kuua seli za saratani. Kemoterapia inaweza kutumika peke yake au kwa pamoja na mionzi kwa saratani iliyosambaa sana.
• Tiba ya kulenga (Targeted therapy): Hii ni tiba ambayo inalenga protini maalum zilizoko kwenye seli za saratani. Dawa hizi huzuia ukuaji wa seli za saratani kwa kuzuia njia maalum za ukuaji wa seli.
• Tiba ya kinga (Immunotherapy): Hii ni tiba inayosaidia mwili wako kupambana na saratani kwa kuimarisha mfumo wa kinga. Hii hutumika mara nyingi kwa saratani sugu au inayorudi baada ya matibabu mengine.

Namna ya Kujiepusha na Saratani ya Kinywa:

• Kuepuka kuvuta sigara na kutumia tumbaku: Kuvuta sigara na kutumia tumbaku ni sababu kuu ya saratani ya kinywa, hivyo kuacha matumizi yake hupunguza hatari kwa kiwango kikubwa.
• Punguza unywaji wa pombe: Unywaji wa pombe kupita kiasi ni hatari kubwa, hivyo kunywa pombe kwa kiasi au kuacha kabisa ni hatua muhimu ya kujikinga.
• Pata chanjo ya HPV: Chanjo dhidi ya HPV inaweza kupunguza hatari ya maambukizi ya HPV, ambayo yanaweza kusababisha saratani ya kinywa.
• Chunguza kinywa mara kwa mara: Jitazame mdomoni kwa kutafuta mabadiliko yasiyo ya kawaida kama vidonda visivyopona au uvimbe. 

ANGALIZO

Ikiwawa utagundua dalili zozote zinazohusiana na saratani ya kinywa, ni muhimu kumwona daktari wa meno haraka kwa uchunguzi na matibabu ya mapema.Kuzingatia dalili zozote zisizo za kawaida ni muhimu kwa kugundua na kutibu saratani mapema kabla ya kusambaa.

Tunakutakia maadhimisho mema ya mwezi wa Saratani ya Kinywa yanayofikia kikomo mwishoni mwa mwezi huu. 

Kinywa Salama Initiative X Dentopharma .